72 YIL ÖNCE, EFEKT...

RADYO EFEKTLERİ OYUNLARA YENİ BİR GERÇEKLİK KATIYOR

Popüler Bilim

Sayfa 112

Duvarların yerine panolar, yer için tahta döşeme ve bir bilardo masası, hepsi de toplamda bir bilardo salonu sahnesi için gerçekçi efektler vermek için.

Belli sebeplerden dolayı dalga sesini yapay olarak yaratmak için çorap sesine ihtiyaç vardır. İşte nasıl gerçekleştirildiği-bir baş lahanayla…

Efektlerdeki gelişmeler radyo oyunları için yeni bir gerçekçilik sağlamaktadır. Şimdiye dek, uzmanlar kapı çalınması, telefon çalınması ya da silah patlaması gibi taklidi zor olmayan, sahnenin yapısına bağlı alışılagelmiş hünerleri kullanıyorlardı.  Fakat şimdi, ilk defa, daha da ileri gidiyorlar ve her sahneye özgü arka fon sesi yaratıyorlar.

Erkek sesi oyun masasında ve odanın etrafında değişik özelliklere sahip olur. Kadın sesi bina içinde ve bina dışında aynı duyulmaz. Bir ormanda gözlerinizi kapayın ve hala tanıdık orman sesleri duyarsınız. Aynı fon sesini, şehirde bir apartman dairesinde duymayı beklediğiniz trafikteki arabaların sesi, yan komşunun radyosunun sesi ya da buzdolabının sesi yerine duymanız, sizi çok şaşırtabilir.

Sayfa 113

Sinema seslendirmelerinde, gangsterlerin arabada mı konuştukları ya da ormandaki kulübede sohbet ettikleri gibi mi duyulduğu çok da önemli değildir çünkü görüntünün kendisi yanılsamayı doğrular. Fakat radyo oyununda, her şey yalnızca duyduğunuz şeye dayanır.

Bunun için daha önce radyo stüdyosunda hiç denenmemiş gösterileri gündeme getirdi. California’daki Hollywood’da NBC’nin bugünlerde yaptığı bir deneyde, yönetmen stüdyoya bir otomobil sokmuş ve oyuncuların onun tam içinde konuşmalarını istemiş. Küçük bir kovboy kasabasının bilardo salonunda geçen sahne için, stüdyonun tabanına tahtadan kalas döşemiş, oda içindeki konuşma efektini verebilmek için duvar görevini gören panolar yerleştirmiş ve adamların ve dublörlerin efektlerini verebilmek için gerçek toplar ve ıstakalarla bilardo oynadıkları bir bilardo masası yerleştirmiş. Kovboyları oynayan oyuncular, yürüdükleri zaman ses çıkaran mahmuzlu çizme giymiş. Mikrofonlara konuşurlarken, yakınlaşma sahneleri dışında, uzaktan konuşmuşlar. Toplamda program, dış mekandaki kuş sesinden, çete üyelerinin attan inme sahnesinde kullanılan eyerlerin derisinin gıcırdama sesine kadar, 150 değişik efekt içeriyormuş.

Daha da gelişmesi beklenen bu yeni teknikte her arka fon efekti dikkatlice kara tahtanın önünde bir tebeşirle işaretleniyor ve teknisyenler çoğunlukla dokuz mikrofon çıkışının, neredeyse dokuzunun da bütün avantajlarını kullanıyor.

Hiçbir şey düşen bir insanın vücudunun çıkardığı düşen insan vücudu sesini çıkaramıyor. Aşağıda bir stüdyo işçisi bunu mikrofona doğru yapıyor.

Efekt oyunları önce karatahtada çizilince takip etmesi daha da kolaylaşıyor. Oval olarak palmiye yapraklarının eziliş sesi bir adamın çalıların arasında yürüyüş sesini veriyor.

                                                                                                    İngilizceden Çeviren: Evrim Baştuğ